Du lịch Nhật Bản, tìm hiểu về búp bê Kokeshi Nhật Bản

Nhật Bản không chỉ được biết đến với tên gọi là đất nước hoa anh đào, đất nước “Mặt trời mọc”… mà Nhật Bản còn nổi tiếng với những con búp bê bằng gỗ xinh xắn. Đi du lịch Nhật Bản, chắc chắn bạn sẽ không quên mua những em búp bê xinh đẹp này về làm quà tặng hoặc xem như là một vật may mắn mang theo bên mình. Trong số đó có búp bê bằng gỗ tên là Kekoshi Nhật Bản.

Kokeshi là con búp bê bằng gỗ làm bằng tay của người Nhật Bản. Chúng được biết đến như là một trong những tác phẩm nghệ thuật dân gian truyền thống quan trọng và lâu đời nhất của xứ sở hoa anh đào.

Có từ thời Edo ( 1600-1868), búp bê Kokeshi là sản phẩm nổi tiếng của vùng Tohoku, đông bắc Nhật Bản, nơi có nhiều suối nước nóng và khu nghỉ dưỡng. Những con búp bê đầu tiên được các nghệ nhân nơi đây đẽo và bán cho du khách. Búp bê Kokeshi là hình các bé gái có đầu tròn và tương đối to và thân hình trụ. Nét mặt được họa bằng những đường nét đơn giản. Trên thân búp bê được phủ một lớp sáp mỏng. Họa tiết trên thân cũng đơn giản như hoa lá cỏ cây với những gam màu cơ bản như đen, đỏ, vàng, tím. Điểm hết sức độc đáo ở những con búp bê này là chúng không hề có chân tay.

Ước tính có 11 loại búp bê Kokeshi  truyền thống tương ứng với các thôn, làng… Chúng được sản xuất trong sáu tỉnh của Tohoku và phổ biến nhất là Naruko. Chế tác búp bê Kokeshi là nghệ thủ công chính ở làng Naruko Onsen, nên con đường chính của làng mang tên Kokeshi. Do đó được các nghệ sĩ gọt và vẽ hoàn toàn bằng tay nên không con nào giống con nào và tất cả các con là suy nhất. Vì thế Kokeshi trở thành một trong những đồ chơi truyền thống hấp dẫn nhất vẫn tồn tại cho đến ngày nay.

Một số búp bê có khuôn mặt hạnh phúc, mìm cười và hân hoan, trong khi một số khác có khuôn mặt trầm ngâm, ưu tư và thậm chí rất nghiêm nghị. Búp bê Kokeshi truyền thống mang nhiều ý nghĩa về văn hóa tâm linh độc đáo của địa phương, là biểu tượng cho sự an lành. Họ tin rằng búp bê Kokeshi Nhật Bản hứa hẹn sẽ mang đến một mùa bội thu. Một số khác mua con búp bê về để chúng bảo vệ ngôi nhà khỏi hỏa hoạn…

Ngoài búp bê truyền thống, người ta còn sáng tạo ra những con búp bê Kokeshi mang hơi thở của nghệ thuật đương đại từ sau thế chiến II. Những con búp bê Kokeshi hiện đại này còn có kiểu sáng đa dạng với màu sắc tự do, phóng khoáng hơn. Chúng hình thành nhờ áp dụng kỹ thuật độc đáo khác như khắc, nung và những phương pháo không sử dụng để tại ta những con búp bê Kokeshi truyền thống. Chúng vẫn có cái đầu to nhưng đã có tóc, chân và tay với dáng vẻ điệu đà hơn với ô, quạt, bông hoa, quả bóng trên tay, thậm chí có con búp bê mẹ địu cả con mình trên lưng… búp bê Kokeshi được làm chủ yếu từ gỗ cây muzuki ( cây nước) do thớ gỗ của loài cây mềm mại hơn.

Tuy nhiên loại gỗ được ưa chuộng nhất là gỗ cây anh đào vì có gam màu sẫm truyền thống. Ngoài ra gỗ của loài cây phong Nhật Bản cũng được sử dụng để làm búp bê Kokeshi cũng đã trở thành một món quà tinh tế quý giá cho những người đặc biệt. Trên thân một số búp bê được chiện tên người được tặng cùng với một số câu thơ Haiku theo phong cách  thư pháp Nhật Bản truyền thống. Kích thước búp bê Kokeshi  đa dạng, bé xíu như ngón tay và cũng có khi lớn như một em bé sơ sinh.

Búp bê Kokeshi thực sự là một kiệt tác nghệ thuật tuyệt vời bởi chỉ qua vài đường nét vẽ giản đơn, người nghệ sĩ đã thổi hồn và tâm trạng của mình để biến những con búp vê gỗ tưởng chừng vô tri thành những tác phẩm đầy sống động.